Wskazówki jak uczynić naukę bardziej efektywną

Efektywność uczenia się zależy od tego, w jaki sposób mózg przetwarza informacje. Im więcej zmysłów zostanie włączonych do uczenia się, tym więcej struktur mózgu zostanie pobudzonych i zmuszonych do współpracy, a to prowadzi do lepszego zapamiętywania. Manipulując informacjami, wykorzystując je w różnych sytuacjach, kontekstach sprawiamy, że materiał zapamiętujemy bardziej trwale. Najskuteczniej uczymy się, gdy bazujemy na wrodzonych predyspozycjach i uzdolnieniach, dlatego warto je znać. Informacje, którym nie poświęcimy wystarczającej uwagi, nie przeprowadzimy wystarczającej ilości operacji nie zostaną przetworzone w głębszych obszarach mózgu, w związku z tym nie zostają zapamiętane trwale.

- Lepiej zapamiętujemy, gdy informacje, wiadomości pasują, uzupełniają posiadaną już wiedzę.

- Lepiej zapamiętujemy, gdy wiedza jest zgodna z posiadanymi wartościami, przekonaniami, które możemy odnieść do siebie. Lepiej jest nam się uczyć w przyjaznej atmosferze, gdy mamy zaspokojone potrzeby związane z funkcjonowaniem organizmu. Nasz mózg potrzebuje energii do pracy, a jest nią właściwie dobrane pożywienie, czyli nie jesteśmy głodni. Dobrze jest jadać ryby, witaminy pochodzące z owoców, warzyw, orzechy, ze słodyczy najwartościowsza jest czekolada.

- Nie rozumiejąc związków i zależności uczymy się tylko na pamięć, co sprawia, że nasza wiedza jest krótkotrwała, wiadomości nie są uaktywniane w sytuacjach rozwiązywania problemów. Przetwarzaniem wiedzy może być wykonanie własnej notatki, porządkowanie, kategoryzowanie pojęć, porządkowanie w logiczną całość, wykonanie zapisu graficznego, mapy, myśli, usystematyzowanej notatki.

- Uczenie się na pamięć daje, tzw. martwą wiedzę. Wiedzę trwałą daje tzw. używanie, wielokrotne używanie sprawia, że w mózgu tworzą się poprzez dołączenie do istniejących już struktur wiedzy, nowego sformułowania prawidłowej reprezentacji nowego wyrażenie.

- Używanie nowych informacji w różnych sytuacjach, terminach sprzyja utrwaleniu wiedzy.

- Zdobycie prawdziwej wiedzy to nie tylko serfowanie po Internecie, uczenie się wymaga czasu, spokoju i intensywnego kontaktu z wiadomościami, nowymi pojęciami, po to aby połączenia pomiędzy neuronami były trwałe i uaktywniło się ich jak najwięcej,

- Nauka przy wykorzystaniu nowych technologii może stać się tylko powierzchowna, przechodząca z jednego tematu, zagadnienia do drugiego, jak otwierane treści w komputerze. Neurony uczą się wolno, wymaga to czasu, potrzebują spokoju, wymagane jest analityczne i syntetyczne myślenie. Wykorzystanie nowych informacji poprzez działanie, albo włączenie ich do struktur posiadanej już wiedzy.

Teoria wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera

W procesie przyspieszonego uczenia się istotne jest stosowanie określonych ćwiczeń, czasami nazywanych ?aktywacją? różnych rodzaj inteligencji. Pomocna staje się wówczas teoria wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera.

Howard Gardner stworzył model inteligencji, który stał się centralną częścią każdego procesu przyspieszonego uczenia się.

Siedem rodzajów inteligencji Gardnera to pogrupowane zdolności i umiejętności nie do końca wyliczalne. Gardner opisuje je następująco:

1. Lingwistyczna: umiejętność posługiwania się językiem, wzorami i systemami. Uczeń szybko uczy się języków obcych, łatwo zapamiętuje wiersze, jest wrażliwy na słowa, rytm, modulację głosu, ma umiejętności przekonywania.

2. Matematyczna i logiczna: umiłowanie precyzji oraz myślenia abstrakcyjnego i ustrukturalizowanego. Uczeń łatwiej przyswaja wzory, związki, ma predyspozycje do myślenia dedukcyjnego i indukcyjnego. Chętnie posługuje się kodami i symbolami, posiada zdolność rozwiązywania problemów w sposób niewerbalny.

3. Wizualna i przestrzenna: przeważa myślenie obrazowe, umiejętne korzystanie z map, diagramów i tabel, wskazane jest wykorzystanie ruchu w trakcie procesu uczenia się. Uczeń posiada naturalną zdolność do odtwarzania w pamięci obrazów, obiektów, często jest kreatywny. Chętnie korzysta z tablic, wykresów, diagramów.

4. Muzyczna: charakterystyczna jest wówczas wrażliwość emocjonalna, poczucie rytmu, zrozumienie złożoności muzyki. Uczeń chętnie śpiewa, tworzy rymowanki, pisze wiersze, szybciej uczy się przy akompaniamencie muzyki.

5.  Interpersonalna: charakterystyczny jest łatwy kontakt z ludźmi, uczeń posiada umiejętności mediacyjne, dobrą komunikatywność. Osoby takie chętnie współpracują w grupie, przewodzą, inicjują.

6. Intrapersonalna: zauważalny jest wysoki poziom wiedzy o samym sobie, świadomość swoich myśli, emocji, silne poczucie wartości. Uczeń przykłada znaczenie do rozwoju wewnętrznego, ma naturę refleksyjną.

7. Kinestetyczna: osoba taka posiada dobre wyczucie czasu, uzdolnienia manualne, duże znaczenie zmysłu dotyku, ruchliwość, sprawność, dobra organizacja przestrzenna. Uczeń angażuje się w działania, gry, zajęcia sportowe, chętnie odgrywa role, dobrze sprawdza się w zadaniach praktycznych.

Prace różnych naukowców nad przyspieszonym uczeniem się dowodzą, iż rozwój pełnego zakresu inteligencji wspomaga proces trwałego uczenia się, a efektywne nauczanie powinno dostarczać okazji do rozwijania wszystkich typów inteligencji.

Według Gardnera rodzimy się, posiadając wszystkie typy inteligencji, jednak podczas naszego życia niektóre z nich rozwijają się silniej, niektóre słabiej, a jeszcze inne ? prawie wcale. Uzyskanie dostępu do każdej z nich wymaga zrozumienia, z czym się wiążą.

Wskazania praktyczne związane z efektywnym uczeniem się:

1. Kiedy jesteśmy otwarci i zrelaksowani, zwiększa się nasza zdolność przyswajania nowych informacji i pojęć.

2. Efektywne uczenie się odbywa się za pomocą środków wizualnych, słuchowych i kinestetycznych (WAK). W każdej grupie uczących się 29% to wzrokowcy, 34% - słuchowcy i 37% - preferujący system kinestetyczny.

3. Powtórki przy muzyce są przyjemnym i łatwym sposobem zapamiętywania istotnych informacji. Muzyka w tempie 60-70 uderzeń na minutę szczególnie korzystna jest dla zapamiętywania długotrwałego.

4. Przypominanie informacji stanie się łatwiejsze, kiedy skojarzymy je z charakterystycznymi miejscami.

5. Tekst stanie się łatwiejszy do zapamiętania, jeżeli zrobimy z niego rymowankę lub skomponujemy do niego muzykę.

6. U podstaw wszelkiego uczenia się leży pozytywna samoocena i wiara w siebie

7. Powtórki powinny stać się codzienną praktykę. 80% nowych informacji zostaje utraconych w ciągu 24 godzin, jeśli nie są one powtarzane. Powtórzenia rozkładajmy w czasie.

8. Stosuj mapy pamięci. Prawidłowo sporządzone mapy pamięci odzwierciedlają nielinearne i niesekwencyjne zdolności umysłu do kojarzenia informacji.

9. Staraj się pobudzać podświadomość, aby pomóc w przypominaniu informacji.

10.  Staraj się uczyć w sprzyjających warunkach, w tym samym miejscu i w pozycji siedzącej. Ważny jest przewietrzony pokój, wyłączony komputer i inne nośniki elektroniczne.