Wojna 1920 roku zadecydowała o utrzymaniu istnienia państwa polskiego tuż po odzyskaniu niepodległości w 1918r. W związku z tym Uchwałą Sejmu Rzeczpospolitej z 13 czerwca 2019r. rok 2020 został ustanowiony Rokiem Bitwy Warszawskiej.
„Bohaterskie Wojsko Polskie na czele z Marszałkiem Józefem Piłsudskim, wspieranym m.in. przez szefa sztabu generalnego – generała Tadeusza Jordan-Rozwadowskiego, obroniło niepodległość Polski. Zwycięstwo przekreśliło też plany rozszerzenia rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią” – napisano w tekście dokumentu. Podkreślono, że „…W tych sierpniowych dniach decydował się nie tylko los naszego kraju, ale i całego kontynentu”. Była to chwila wielkiej narodowej próby, którą Polacy przebyli zwycięsko. Jej bohaterami, prawdziwymi twórcami zwycięstwa, byli żołnierze Wojska Polskiego, którzy ruszyli w bój o wszystko. Wreszcie solidarność i ofiarność całego społeczeństwa, które w tym dramatycznym momencie porzuciło spory i podziały. Wielka, wspaniała lekcja 15 sierpnia 1920 roku powinna być dla nas zawsze aktualna i pouczająca”.
Brytyjski polityk, dyplomata i pisarz, Edgar Vincent D'Abernon uznał bitwę warszawską za 18 przełomową bitwę w dziejach świata. Dzięki zwycięstwu Polaków planowana rewolucja komunistyczna nie rozprzestrzeniła się na południową i zachodnią Europę.
Bitwa warszawska nie zakończyła ostatecznie bolszewickiej zawieruchy. Podczas odwrotu Rosjan dalej toczyły się zacięte walki z Armią bolszewickiej Rosji. Ich odwrót okupiony był w dalszym ciągu licznymi ofiarami. Polskie wojsko czyli jednostki I Pułku Piechoty Legionów weszły do Łap 21 sierpnia 1920 roku. Miasto zostało uwolnione od sowieckiego zagrożenia . Nie sposób pominąć udziału w wojnie wielu obywateli związanych z Łapami ; tutaj też znajdowała się też przez jakiś czas kwatera główna Józefa Piłsudskiego podczas przygotowań do operacji Niemen.
W okolicach Łap miały miejsce walki, w których ginęli nasi żołnierze. W 1924r. zebrano ciała poległych i zbudowano im pomnik- „Grób Nieznanego Żołnierza”. Wszystko odbyło się bardzo uroczyście jako powtórna ceremonia pogrzebowa poległych bohaterów. Grób został poświęcony w rocznicę odzyskania niepodległości i do dzisiaj góruje na łapskim cmentarzu.
Zdjęcie cmentarza w Łapach z Grobem Nieznanego Żołnierza -fot. archiw
Przez wiele lat rocznica 15 sierpnia była pomijana, jako niewygodne wydarzenie historyczne. Dobrze, że obecnie pamiętamy i doceniamy wysiłek Polaków, którzy w 1920 roku obronili niepodległy byt Polski. A mało brakowało…..
Publikujemy listę uczestników wojny 1920 roku oraz bitwy warszawskiej. Niech zachowają się w naszej świadomości.
Fot. uczestników spotkania łapskich żołnierzy 1920 r. na spotkaniu z ówczesnymi władzami Łap i Łapskiego Towarzystwa Regionalnego 1991r. Są tam: Władysław Piotrowski (1 z lewej, góra), Bolesław Kostro ( 1 z lewej, dół), Jan Kowalczyk ( dół, w śr. ) Kazimierz Raciborski (2 z lewej ,dół) , Stanisław Wojciechowski ( 2 z pr. dół) Mikołaj Szumski ( 1 z pr. dół) Władysław Roszkowski ( nad Mikołajem Szumskim) , Marceli Dąbkowski ( w ciemnych okularach)
Józef Piłsudski- Komendant Legionów, Tymczasowy Naczelnik Państwa, Pierwszy Marszałek, twórca Niepodległej Polski, mieszkał w Łapach
Podpułkownik Stanisław Łapiński- Nilski- oficer legionów, szef sztabu obrony Lwowa, obrońca wszytkich polskich granic, dowódca pułku ułanów wielkopolskich, syn tej ziemi
Leon Starybrat – poległ w pobliżu Łap w lipcu 1920r.
Bolesław Kostro- żołnierz POW, członek pierwszej polskiej adminstracji Warsztatów Kolejowych w Łapach
Henryk Gołubowski- harcerz, uczestnik walk o Wilno, ochotnik w wojnie 1920 roku
Marceli Dąbkowski - członek POW, żołnierz 33 pułku piechoty w wojnie 1920 roku
Kazimierz Raciborski- członek POW, żołnierz 1 pułku legionów
Władysław Roszkowski- ochotnik, legionista
Florian Rodowicz -ochotnik legionista
Aleksander Łapiński- ochotnik, ułan- legionista
Władysław Piotrowski – ochotnik, żołnierz wojsk ochrony kolei
Maria Borowska- sanitariuszka szpitala wojskowego w Łapach
Kapitan Marcin Borowski – Beszta- ochotnik, oficer odrodzonego wojska poslakiego, uczestnik wojny 1920 roku
Porucznik Edward Grindl- członek POW, legionista 33 pułku piechoty
Stanisław Harasiuk- peowiak, wachmistrz 33 pułku piechoty legionów
Stanisław Maliszewski- żołnierz 33 pułku piechoty, uczestnik wojny 1920 roku
Jan Grochowski
Stanisław Grochowki
Franciszek Skibko – ochotnik- legionista
Franciszek Kosicki- uczestnik wojny 1920 roku
Władysław Kosicki - uczestnik wojny 1920 roku
Stanisław Łupiński- uczestnik wojny 1920 roku
Cześć ich pamięci!
Zarząd Łapskiego Towarzystwa Regionalnego
im. Stanisława Nilskiego –Łapinskiego